ရေးသားသူ Dr.Thiha PHyo Myint
ဆေးပညာပိုင်းဆိုင်ရာတည်းဖြတ်သူ Dr.Kaung Thar
ကလေးတွေမှာ လုံလောက်တဲ့ အာဟာရဓာတ်တွေ ရရှိနိုင်ဖို့နဲ့ အသက်ကြီးလာတဲ့အခါ ဓာတ်မတည့်ခြင်း တွေကို မခံစားရစေဖို့ အတွက် သူတို့လေးတွေကို ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်တဲ့ အမျိုးမျိုးသော အစားအစာတွေ ကျွေးပေးရမှာ မိဘတွေရဲ့ တာဝန်ဖြစ်ပါတယ်။ဒါပေမယ့် ခြွင်းချက်အနည်းငယ်တော့ ရှိနေပါတယ်။flavonoids ဓာတ်တွေ၊ ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းတွေ၊ရောင်ရမ်းခြင်းကို သက်သာစေတဲ့ အင်မ်ဇိုင်းတွေ အများအပြား ပါဝင်တဲ့ ပျားရည်ဟာ ကျန်းမာရေးနဲ့ အညီညွတ်ဆုံးသော အစားအစာတွေထဲက တစ်ခုလို့ပြောရင် လုံးဝမမှားပါဘူး။ ဒါဆိုရင် ကလေးတွေကို ဘာလို့ပျားရည်မတိုက်သင့်တာလဲ။
ကလေးတွေနဲ့ ပျားရည်ဘာလို့ မတည့်တာလဲ။
ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီး (WHO)နဲ့ အမေရိကန်ကလေးဆရာဝန်များ အစည်းအရုံးရဲ့ အဆိုအရ ကလေးအသက် ၁၂လ ပြည့်တဲ့အထိ ပျားရည်ပုံစံအားလုံး (ချောင်းဆိုးသက်သာစေတဲ့ ဆေးတွေမှာ ပါတာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ပေါင်မုန့်၊ကိတ်မုန့် ဒါမှမဟုတ် တခြားအစားအစာတွေမှာ ပါဝင်တာပဲဖြစ်ဖြစ်)ကို ရှောင်ကြဉ်မယ်လို့ဆိုပါတယ်။(အမြဲတမ်းမဟုတ်သော်ငြား) ပျားရည်မှာ Clostridium botulinum ဗက်တီးရီးယားပါဝင်လာတတ်ပြီး အသက်အန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်တဲ့ အဆိပ်အတောက်တမျိုးကို အဆိုပါ ဗက်တီးရီးယားကနေ ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်လို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။Clostridium botulinum အဆိပ်သင့်တဲ့ လူနာတွေ နှစ်စဉ်ထောင်နဲ့ချီပြီးရှိပါတယ်။
အောက်ဆီဂျင်ဓာတ်ကို အသုံးမပြုတဲ့ အခြားသော ဗက်တီးရီးယားတွေနည်းတူ Clostridium botulinum ဟာလည်း အက်ဆစ်ဓာတ်နဲ့ အောက်ဆီဂျင်ပမာဏနည်းပါးတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်တွေမှာ နေထိုင်အသက်ရှင်နိုင်တဲ့ အတွက် မြေကြီးနဲ့ဖုံတွေ၊သဲတွေ အကြားမှာ သူတို့ကို အဓိက တွေ့ရတတ်ပါတယ်။ဒါပေမယ့် ဒီဗက်တီးရီးယားတွေကို ပျားရည်ထဲမှာလည်း တစ်ခါတစ်ရံ တွေ့ရတတ်ပါသေးတယ်။
အရွယ်ရောက်ပြီးသူတွေရဲ့ အစာအိမ်နဲ့ အူလမ်းကြောင်းက အဆိုပါ ဗက်တီးရီးယားတွေ ပြန့်ပွားမှုကို ထိန်းချုပ်နိုင်ပေမယ့် ကလေးငယ်ရဲ့ အစာအိမ်အူလမ်းကြောင်းနဲ့ ခုခံအားစနစ်က ကောင်းစွာ ဖွံ့ဖြိုးခြင်းမရှိသေးတဲ့အတွက် Clostridium botulinum ကို တိုက်ခိုက်ခုခံနိုင်စွမ်းမရှိသလို သူတို့ကနေ ထုတ်လုပ်တဲ့ အဆိပ်တွေကိုလည်း တုံ့ပြန်ခုခံနိုင်စွမ်း မရှိပါဘူး။နောက်ထပ် တစ်ချက်က ပျားရည်မှာ သကြားဓာတ်ပမာဏ မြင့်မားစွာ ပါဝင်တယ်ဆိုတဲ့အချက်ပါပဲ။
သကြားဟာ ကလေးတွေရဲ့ ဖွံ့ဖြိုးစသွားတွေကို ထိခိုက်စေတဲ့အပြင် အသက်ကြီးလာတဲ့အခါ အချိုကြိုက်အောင်လည်း အစပျိုးပေးရာကျတာကြောင့် ကလေးငယ်လေးတွေ စားတဲ့ အစားအသောက်တွေ ထဲမှာ သကြားလုံးဝမထည့်သင့်တဲ့အကြောင်း မိဘတွေ သိထားသင့်ပါတယ်။ဒါကြောင့် ကလေးစားတဲ့ အစားအစာတွေကို ပိုချိုစေချင်တယ်ဆိုရင် အာလူးလေးကို ထောင်းချေပြီး ထည့်ကျွေးတာမျိုး၊ငှက်ပျောသီး ဒါမှမဟုတ်ပဲ အစရှိတဲ့ သဘာဝ အချိုဓာတ်ရှိတဲ့အပြင် ဗီတာမင်နဲ့ သတ္တုဓာတ်တွေ ကြွယ်ဝစွာပါဝင်တဲ့ အစားအစာတွေနဲ့ ပေါင်းစပ်ကျွေးတာမျိုးကို ပြုလုပ်နိုင်ပါတယ်။
botulism (botulinum ဗက်တီးရီးယား အဆိပ်သင့်ခြင်း) ရဲ့ လက္ခဏာများ
ဗက်တီးရီးယားပိုး ခန္ဓာကိုယ်ထဲဝင်ရောက်ပြီး ၈နာရီကနေ ၃၆နာရီအတွင်းမှာ botulism (botulinum ဗက်တီးရီးယား အဆိပ်သင့်ခြင်း)ရဲ့ လက္ခဏာတွေ စတင်ပေါ်ပေါက်လေ့ရှိပြီး နှစ်ပတ်ကျော်မှ ပေါ်လာတာမျိုး တွေလည်း ရှိတတ်တယ်လို့ ဆရာဝန်တွေက ဆိုပါတယ်။တကယ်လို့ သင့်ကလေးအနေနဲ့ ပျားရည်ကို မတော်တဆ စားလိုက်မိတယ်ဆိုရင် ကလေးကို ဂရုတစိုက်စောင့်ကြည့်ရမှာဖြစ်ပြီး အောက်ပါလက္ခဏာတွေ ပေါ်ပေါက်လာတာနဲ့ ဆရာဝန်ကို ချက်ချင်းအကြောင်းကြားရပါမယ်။
• ခန္ဓာကိုယ်ပျော့ခွေလာခြင်း၊မလှုပ်ချင်မကိုင်ချင်ဖြစ်ခြင်း၊ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း။
• အစားအသောက်ပျက်ခြင်း (နို့ကောင်းစွာ မစို့ခြင်း)။
• အသက်ရှုရခက်ခြင်း၊အစာ၊ရေ စသည်တို့ မြိုရခက်ခြင်း။
• သွားရည်များ အလွန်အမင်းကျခြင်း။
• ငိုသံအားပျော့ခြင်း၊ကြွက်သားများ ပျော့ခွေခြင်း။
• မျက်နှာအမူအရာခံစားချက်မရှိခြင်း (မျက်နှာကြွက်သားများကောင်းစွာ မလှုပ်ရှားနိုင်တော့သောကြောင့်)။
• ဝမ်းချုပ်ခြင်း စတာတွေပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်။
botulism ကို ဘယ်လိုကုသမလဲ။
botulism အဆိပ်သင့်ခြင်းဟာ သေတတ်ပါတယ်။ကံကောင်းထောက်မတာက စောစောသိ၊စောစောကုနိုင်ရင် ကလေးအနေနဲ့ ရာနှုန်းပြည့်ပြန်ကောင်းနိုင်ပါတယ်။လက်ရှိအများဆုံး အသုံးပြုတဲ့ ကုသမှုပုံစံကတော့ botulism immune globulin intravenous (BIGIV) လို့ခေါ်တဲ့ ပဋိပစ္စည်းထိုးပေးတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ဒီဆေးဟာ ခုခံအားစနစ်ကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်ပြီး ရောဂါဖြစ်စေတဲ့ ဗက်တီးရီးယားတွေကို တိုက်ထုတ်နိုင်သော ပဋိပစ္စည်းတွေပါဝင်တဲ့ လူ့သွေးရည်ကြည်ကနေ ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ ပိုးသတ်ပြီးသား ဆေးရည်ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် အဆိုပါဆေးကို သင့်ကလေးအား ထိုးပေးတဲ့အခါ အောက်ဖော်ပြပါ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပါတယ်။
• ပျို့အန် မအီမသာဖြစ်ခြင်း။
• အရေပြားနီရဲခြင်း၊အနီစက်များ ထွက်ခြင်း။
• ခန္ဓာကိုယ်နာကျင်ခြင်း။
• အသက်ရှုလျှင် တရွှီရွှီမြည်ခြင်း။
တကယ်လို့ သင့်ကလေးအနေနဲ့ အသက်ရှုရခက်ခဲခြင်း၊ အစာ၊ရေမြိုချရ ခက်ခဲခြင်း အစရှိတဲ့ ဆိုးရွားပြင်းထန်တဲ့ လက္ခဏာတွေ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ရင် အသက်ရှုစက်ကို အသုံးပြုရမှာဖြစ်ပြီး ပုံမှန်အစာတွေကို မကျွေးတော့ဘဲ အကြောသွင်းဆေးပဲ သွင်းရမှာဖြစ်ပါတယ်။
